ศาสนาความเชื่อ
ศาสนาความเชื่อ
ความเชื่อเรื่องผีมอญความเชื่อในสิ่งเร้นลับเหนือธรรมชาติเกิดมา พร้อมกับการกำเนิดของมนุษยชาติ เมื่อโลกมีความ เจริญด้านศิลปวิทยาวิชาการทางด้านปรัชญาศาสนา จึงมีความเชื่อที่เป็นเหตุเป็นผลมากขึ้น ในส่วนของ คนมอญแม้จะได้ยอมรับนับถือพุทธศาสนาอย่างเคร่งครัด แต่ก็ยังคงนับถือผีบรรพชนอย่างเข้มแข็ง นับเป็น อัตลักษณ์มอญอย่างหนึ่ง ดังที่ได้มีการโยงตำนานความ เชื่อเรื่องผีมอญเข้ากับพุทธศาสนาอย่างกลมกลืน ดัง เรื่องราวที่ปรากฏในตำนานการนับถือผีดังกล่าว คือสมัยพุทธกาลนั้น เศรษฐีผู้หนึ่งมีภรรยา ๒ คน ต่อมาภรรยาน้อยมีลูก ๒ คน ภรรยาหลวงอิจฉาภรรยาน้อย จึงฆ่าลูกภรรยาน้อยตาย และภรรยาหลวงกับภรรยาน้อย คู่นี้เมื่อตายไปก็พยาบาทจองเวรฆ่าลูกของอีกฝ่ายสลับกันไปทุกชาติ ชาติสุดท้ายฝ่ายหนึ่งเกิดเป็นผี อีกฝ่ายเกิดเป็นมนุษย์ ต่างมีลูกด้วยกันทั้งคู่ ฝ่ายผีไล่ตามกินลูกมนุษย์ มนุษย์จึงหนีไปพึ่งพระพุทธเจ้า ซึ่ง ประทับอยู่ ณ เวฬุวันมหาวิหาร พระองค์ทราบความ เป็นมาโดยตลอดด้วยพระอภิญญาณ จึงโปรดแสดง พระธรรมเทศนาแก่นางผีตนนั้น ให้เห็นกรรมดีกรรมชั่ว ผลร้ายของการอาฆาตพยาบาทจองเวรซึ่งกันและกัน จนนางผีและมนุษย์คิดได้ เลิกจองเวรกันต่อมานางผีได้ไปอยู่กับมนุษย์ ช่วยเหลือนาง มนุษย์และชาวเมืองทั้งหลายในการทำไร่ทำนา บังเกิด ผลดีมีโภคทรัพย์สมบูรณ์มั่งคั่ง จึงกลายเป็นประเพณี สืบต่อกันมาของชาวมอญในการนับถือผีบ้านผีเรือนผีในทรรศนะของคนมอญแยกออกได้เป็น ๒ ประเภท คือ ผีทั่วไปและผีบรรพชน โดยที่ผีทั่วไป ได้แก่ ผีเจ้าที่เจ้าทาง ผีไม่มีญาติ พระภูมิเจ้าที่ ทั้งผีดีและผีร้าย รวมทั้งผีประจำหมู่บ้าน ชาวมอญเรียกว่า “กะโล่กกวาน” ส่วนผีบรรพชน หรือ ผีบ้านผีเรือน มอญเรียกว่า “กะโล่กฮ๊อย” นับว่า เป็นการแสดงให้เห็นถึงความกตัญญูรู้คุณต่อบรรพชน
ก็ว่าได้ คนมอญจะเคารพเชื่อถือผีบ้านอย่างมาก มีการ เซ่นสรวงอยู่เสมอ หากครอบครัวใดละเลย เชื่อกันว่า จะทำมาหากินไม่ขึ้นและอาจประสบกับเคราะห์ร้ายคนมอญจะมีผีประจำตระกูล (Totem) แต่ละตระกูลนับถือสัญลักษณ์ผีประจำตระกูลของตนแตกต่างกัน เช่น ผีเต่า ผีงู ผีไก่ ผีข้าวเหนียว ในแต่ละบ้านต้องมี เสาผี คือเสาเอกของบ้านเป็นสถานที่เก็บของใช้ของผี ได้แก่กระบุงหรือหีบผ้าผี ภายในประกอบด้วยผ้านุ่งผ้าห่ม และแหวนผี (แหวนทองหัวพลอยแดง) ซึ่งลูกหลานในตระกูลต้องเก็บรักษาดูแลให้ดี รักษาไว้ไม่ให้สูญหาย หรือผ้าขาดชำรุด หากพบต้องรีบหามาเปลี่ยนให้ใหม่ มิฉะนั้นเชื่อว่าผีจะลงโทษคนในตระกูลให้เจ็บไข้ได้ป่วย การสืบทอดผีบ้านจะสืบทอดผ่านลูกชายคนโตของ ตระกูล เว้นแต่ทางสมุทรสาครหรือชุมชนที่อพยพโยกย้าย มาจากทางสมุทรสาคร การสืบทอดผีจะสืบทอดทางลูกชายคนเล็กการเซ่นไหว้ผีบ้านต้องกระทำทุกปี (บางชุมชน ๓ ปีครั้ง) โดยนำข้าวปลาอาหาร ขนม ผลไม้ ดอกไม้ธูปเทียน น้ำอบ กราบไหว้บูชาที่เสาผี และต้อง นำสัญลักษณ์ผีประจำตระกูลมาเซ่นไหว้ เช่นผีเต่า ก็ต้องนำเต่ามาปรุงอาหาร ผีไก่ก็ต้องนำไก่มาปรุง อาหารเซ่นไหว้ด้วย ข้อกำหนดของผีบ้านในแต่ละตระกูลที่ต่างกัน กล่าวคือ ผีเต่า เมื่อเจอเต่าห้ามทัก ต้องบอกว่า ตัวเน่าตัวเหม็น มิฉะนั้นต้องจับเอามาทำอาหารเซ่นผี ที่บ้าน ผีไก่ก็ต้องตัดหัวไก่เซ่นผีทุกครั้งที่นำไก่เข้าบ้าน มาทำอาหาร ผีงูก็ห้ามตีงู และเชื่อว่างูจะไม่ทำร้าย คนที่นับถือผีงูด้วย ส่วนผีข้าวเหนียวก็ห้ามให้ข้าวเหนียว แก่คนอื่น แต่ถ้าไม่ทราบไม่เป็นไร