ศาลากลางเก่าจังหวัดปทุมธานี
ศาลากลางเก่าจังหวัดปทุมธานี ในสมัย พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๖ เดิมทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนคำว่าเมืองเป็นจังหวัด ตั้งแต่วันที่ ๑๙ พฤษภาคม ๒๔๖๐ ได้มีการโยกย้ายส่วนราชการต่างๆ ของจังหวัดจากเดิม ตั้งอยู่บนโคกชะพลูใต้ คลองบางทราย ริมฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ไปตั้งอยู่ที่ตำบลบางปรอก อำเภอเมือง ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา ส่วนราชการเหล่านี้ ได้แก่ ศาลากลางจังหวัด ศาลจังหวัด อนามัยจังหวัด จวนผู้ว่าราชการจังหวัด และแพขาว
ศาลากลางจังหวัดปทุมธานี(หลังเก่า) ไม่ปรากฏหลักฐานว่าก่อสร้างเมื่อใด แต่จากรูปแบบทางสถาปัตยกรรม สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยพระบาท สมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ สมัยเดียวกับศาลจังหวัด และที่ว่าการอำเภอเมือง
ลักษณะรูปแบบศิลปกรรม
ศาลากลางจังหวัดปทุมธานี(หลังเก่า) เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน ได้รับอิทธิพลศิลปะตะวันตก พื้นล่างยกสูงราว ๑ เมตร ก่อผนังปิดใต้ถุนโดยรอบ ด้านหน้ามีมุขกลางซ้อนกัน ๒ ชั้น มีปีกยื่นออกมาทั้ง ๒ ข้าง ด้านหลังมุขเป็นตัวอาคารรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ด้านหน้าของมุขและอาคารมีลูกกรงปูนปั้นเป็นแบบลูกมะหวดประดับขอบหน้าบันของมุขทำเป็นรูปโค้งประดับขอบด้วยลวดลายปูนปั้นแบบยุโรป ตรงกลางหน้าบันมีครุฑเป็นสัญลักษณ์ หลังคามุงกระเบื้องซีเมนต์ ตรงปีกหน้ามุขและระเบียงอาคารทั้ง ๒ ข้าง ระดับช่องลมประดับด้วยไม้ฉลุลาย ช่องลมช่องระบายอากาศเหนือประตูหน้าต่างเป็นไม้ฉลุลายเช่นกัน ประตูหน้าต่างเป็นบานไม้เปิดคู่ ศาลากลางจังหวัดปทุมธานี(หลังเก่า) ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑๓ ตอนพิเศษที่ ๕๐ ง วันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๙ พื้นที่โบราณสถานประมาณ ๘ ไร่ ๒ งาน ๓ ตารางวา
